Sunday, December 4, 2016

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΗΣ ΠΟΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑ ΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

Με αξιοσημείωτη επιτυχία έλαβε χώρα την Κυριακή 27 Νοεμβρίου, η διάλεξη του γνωστού  δικηγόρου, συγγραφέα, δημοσιογράφου και ποιητή Κωνσταντίνου Καλυμνιού με θέμα: «Η ιστορία της Ελληνικής Τυπογραφίας κατά τα χρόνια της Οθωμανικής Κατοχής,» στον κατάμεστο ημιώροφο του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου. Την πρωτότυπη εκδήλωση αυτή διοργάνωσαν από κοινού ο Ελληνο-Αυστραλιανός Πολιτιστικός Σύνδεσμος, ο Σύλλογος Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων Αυστραλίας, η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αυστραλίας και η Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας, στην μνήμη του σημαντικού παροικιακού παράγοντα και τυπογράφου, Πέτρου Πετράνη.

Η πρόεδρος του Ελληνο-Αυστραλιανού Πολιτιστικού Συνδέσμου, Καίτη Αλεξοπούλου, αναφέρθηκε στον σπουδαίο ρόλο που έπαιξε η ελληνική τυπογραφία στην διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας, έναν ρόλο που άλλωστε, συνεχίζει να διαδραματίζει.

Εκ μέρους του Σύλλογου Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων Αυστραλίας, η Ιωάννα Λιακάκου μίλησε για τον Πέτρο Πετράνη, ο οποίος προώθησε και χρηματοδότησε την έκδοση ελληνικών βιβλίων στην Αυστραλία.

Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος Καλυμνιός ανέφερε ότι η διείσδυσή του στον χώρο της  ελληνικής τυπογραφίας οφείλεται στον Πέτρο Πετράνη. Όπως είπε: «Θυμάμαι πηγαίνοντας στο τυπογραφείο του Πετράνη, έμπαινα σε έναν ολότελα φανταστικό κόσμο, περιστοιχισμένο από γραμματοσειρές, τυπογραφικά στοιχεία, σελιδοθέτες, πιεστήρια, λινοτυπικές μηχανές, κάσες από μελάνι και άλλα εργαλεία θαυμάσια του σιναφιού. Δίπλα από το ράφι με τα χιλιάδες τυπογραφικά στοιχεία, μία παμπάλαια βιβλιοθήκη με τα αμέτρητα βιβλία που είχε εκτυπώσει ή διασώσει από την Ελλάδα. Κάθονταν μαζί μου, δείχνοντας μου πώς λειτουργεί η λινοτυπική μηχανή και έλεγε με καμάρι: «

«Τρία ήταν τα μεγάλα τυπογραφία της Τουρκοκρατίας: Της Βενετιάς, που την δημιούργησαν Ηπειρώτες, της Πόλης, που πάλι την δημιούργησαν Ηπειρώτες και της Μοσχοπόλεως, που ήταν στη Βόρειο Ήπειρο, μέχρι που την κατέστρεψαν οι Τουρκαλβανοί. Και πάνω σ’ αυτά τα τρία τυπογραφία κρατήθηκε το Γένος.

Εγώ τον άκουγα αποχαυνωμένος και παντελώς ερωτευμένος με τν τέχνη του τυπογράφου, ενώ στη συνέχεια, που εξιστορούσε τα καμώματα των τυπογράφων των Ιωαννίνων με την γλαφυρότητα και παραστατικότητα ενός Δημητρίου Χατζή.  Ήταν λοιπόν να μην ξετρελαθώ με την τυπογραφία;

Ορμώμενος από τον θαυμαστό κόσμο του Πέτρου Πετράνη, άρχισα χρόνια αργότερα να συλλέγω ελληνικά βιβλία τυπωμένα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Δεν θα ξεχάσω το πρώτο, το οποίο βρίσκεται εδώ σήμερα, μεταφράσεις του Ευγενίου Βούλγαρη. Φέρνει την επιγραφή: «Οι Αδελφοί Ζωσιμάδες παρήγγειλαν να μεταφραστεί αυτό το βιβλίο και να διανεμηθεί δωρεάν στα ελληνόπουλα για την πνευματική τους καλλιέργεια.» Έμεινα έκθαμβος.  Επιβεβαίωνε ακριβώς αυτό που μού έλεγε χρόνια πριν ο Πέτρος Πετράνης: ότι οι τυπογράφοι παλιότερα, είχαν πλαισιωθεί από πεφωτισμένους έμπορους που πράγματι θεωρούσαν ότι η έκδοση βιβλίων και η διανομή τους, θα ανύψωνε το έθνος και θα συνέβαλε στην χειραφέτησή του. Ένα έθνος τον μορφωμένων και των καλλιεργημένων, όχι των φαταούλων. Μού έκανε εντύπωση ο τρόπος με τον οποίον αυτή η ιδεολογία επέζησε και μεταφέρθηκε στις ελληνικές παροικίες της Αυστραλίας. Ποια λοιπόν είναι τα συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε εμείς οι απόδημοι στο μεταίχμιο δύο πατρίδων, γλωσσών και γενεών από τις δραστηριότητες των ελλήνων τυπογράφων κατά τα οθωμανικά χρόνια;»
 

Ακολούθησε μία άκρως ενδιαφέρουσα και πολύπτυχη ανάλυση της ιστορίας της ελληνικής τυπογραφίας, τόσο στον ευρωπαϊκό, όσο και στον οθωμανικό χώρο. Η εξέλιξη της ελληνικής τυπογραφίας, υποστήριξε ο Κωνσταντίνος Καλυμνιός, αντικατοπτρίζει την εξέλιξη των πνευματικών ρευμάτων  που δημιούργησαν την σύγχρονη νεοελληνική ταυτότητα. Επίσης αναφέρθηκε στις ασυνήθιστες μορφές που πήρε η ελληνική τυπογραφία, με την εκτύπωση βιβλίων στα Καραμανλίδικα δηλ. τούρκικα με ελληνικούς χαρακτήρες και στα φραγκολεβαντίνικα δηλ. ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες.

Αίσθηση προκάλεσε η πλούσια έκθεση ελληνικών βιβλίων που πλαισίωσαν την διάλεξη. Τα βιβλία αυτά, πολλά από τα οποία είναι σπάνια, ανήκουν στην συλλογή του Κωνσταντίνου Καλυμνιού και χρονολογούνται μεταξύ 1535-1841. Οι παρευρισκόμενοι επωφελήθηκαν της ευκαιρίας να περιεργαστούν τα βιβλία, ενώ προέκυψαν ενδιαφέρουσες συζητήσεις γύρω από τα περιεχόμενά τους.